Karın zarı iltihabı nedir ve belirtileri nelerdir?

Karın zarı iltihabı, tıbbi adıyla peritonit, karın boşluğunu kaplayan ve iç organları saran zarın (periton) iltihaplanması durumudur. Periton, karın içi organları koruyan, kaygan bir yüzey sağlayan ve enfeksiyonlara karşı bariyer oluşturan ince bir zardır. İltihaplanma genellikle bakteriyel veya fungal enfeksiyonlar, kimyasal tahriş veya travma sonucu oluşur. Peritonit, hızlı tedavi edilmezse hayatı tehdit eden ciddi bir durum olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. İki ana türü vardır:

• Birincil (Spontan) Peritonit: Genellikle karın içinde bir yırtık veya delinme olmaksızın, enfeksiyonun kan veya lenf yoluyla yayılmasıyla oluşur. Sıklıkla karaciğer sirozu, böbrek yetmezliği veya bağışıklık sistemi zayıflığı olan kişilerde görülür.
• İkincil Peritonit: Karın içi organlardaki bir delinme, yırtılma veya travma sonucu bakterilerin veya diğer irritan maddelerin karın boşluğuna yayılmasıyla meydana gelir. Apandisit, mide ülseri delinmesi veya divertikülit gibi durumlar buna neden olabilir.

Peritonit belirtileri ani başlayabilir ve şiddetli olabilir. Erken teşhis ve tedavi kritik önem taşır. Yaygın belirtiler şunları içerir:

• Şiddetli karın ağrısı: Genellikle karın bölgesinde yaygın, keskin veya batıcı bir ağrı olarak tanımlanır. Ağrı, hareketle veya dokunmayla kötüleşebilir.
• Karın hassasiyeti ve şişkinlik: Karın bölgesi dokunmaya aşırı duyarlı hale gelir ve şiş görünebilir.
• Bulantı ve kusma: İştah kaybıyla birlikte sıklıkla görülür; kusmuk bazen kan içerebilir.
• Ateş ve titreme: Vücut enfeksiyonla savaşırken yüksek ateş ve üşüme hissi oluşabilir.
• Bağırsak hareketlerinde değişiklikler: İshal veya kabızlık gibi düzensizlikler ortaya çıkabilir; bazen bağırsak hareketleri tamamen durabilir (ileus).
• Genel halsizlik ve yorgunluk: Enerji düşüklüğü ve bitkinlik hissi yaygındır.
• Sıvı birikimi (asit): Özellikle birincil peritonitte, karın boşluğunda sıvı toplanması nedeniyle karın şişliği artabilir.
• Nefes darlığı: Karın şişkinliği diyaframa baskı yaparak solunum güçlüğüne yol açabilir.
• Düşük tansiyon ve hızlı kalp atışı: Enfeksiyon şoka neden olabilir, bu da hayati tehlike oluşturabilir.

Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde, özellikle şiddetli karın ağrısı eşlik ediyorsa, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Peritonit tanısı fizik muayene, kan testleri, görüntüleme yöntemleri (ultrason veya BT taraması) ve bazen karın sıvısı analizi ile konulur. Tedavi, nedene yönelik olarak antibiyotikler, cerrahi müdahale veya destekleyici bakım içerebilir.