Beyin iltihabı hangi durumlarda ortaya çıkar?

Beyin iltihabı, tıbbi adıyla ensefalit, beyin dokusunun iltihaplanması durumudur. Genellikle viral enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkar, ancak bakteriyel, fungal enfeksiyonlar veya otoimmün reaksiyonlar da sebep olabilir. Ensefalit ciddi bir tıbbi durum olup, erken teşhis ve tedavi gerektirir.

Beyin İltihabının Ortaya Çıkma Durumları

Beyin iltihabı çeşitli durumlarda gelişebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

• Viral Enfeksiyonlar: En yaygın nedenlerdir. Örneğin, herpes simpleks virüsü, suçiçeği-zoster virüsü, kuduz virüsü, kene kaynaklı ensefalit virüsü ve arbovirüsler (sivrisinek kaynaklı) gibi virüsler beyin iltihabına yol açabilir.
• Bakteriyel Enfeksiyonlar: Daha nadir görülür, ancak Lyme hastalığı, sifiliz veya tüberküloz gibi bakteriyel enfeksiyonlar ensefalite neden olabilir.
• Fungal Enfeksiyonlar: Özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde, kriptokok veya histoplazma gibi mantarlar beyin iltihabına yol açabilir.
• Otoimmün Reaksiyonlar: Vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla beyin dokusuna saldırması sonucu ortaya çıkar. Örneğin, anti-NMDA reseptör ensefaliti gibi durumlar buna örnektir.
• Aşı Sonrası Reaksiyonlar: Çok nadiren, bazı aşılar sonrası bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi ensefalite neden olabilir, ancak bu risk oldukça düşüktür.
• Diğer Nedenler: Bazı paraziter enfeksiyonlar veya toksik maddelere maruziyet de beyin iltihabına yol açabilir, ancak bunlar daha az yaygındır.

Risk Faktörleri

Bazı faktörler beyin iltihabı riskini artırabilir:

• Bağışıklık sisteminin zayıflaması (HIV/AIDS, kanser tedavisi, organ nakli sonrası)
• Yaş (bebekler ve yaşlılar daha hassastır)
• Mevsimsel ve coğrafi faktörler (sivrisinek veya kene popülasyonunun yüksek olduğu bölgeler)
• Önceden geçirilmiş enfeksiyonlar veya otoimmün hastalık öyküsü

Belirtiler ve Önlemler

Beyin iltihabı belirtileri arasında baş ağrısı, ateş, bilinç değişiklikleri, nöbetler ve felç gibi ciddi semptomlar bulunur. Korunmak için aşılanma, hijyen kurallarına uyma ve vektör kaynaklı enfeksiyonlardan kaçınma önemlidir. Şüphe durumunda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.