Koltuk altı iltihabı neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Koltuk altı iltihabı, genellikle ter bezlerinin ve kıl köklerinin bulunduğu bölgelerde (koltuk altı, kasık, kalça gibi) tekrarlayan ağrılı şişlikler, apse ve iltihaplı yaralarla karakterize kronik bir cilt hastalığıdır. Tıbbi adı "Hidradenitis Suppurativa" (HS) olarak bilinir. Bu durum, ciltteki ter bezlerinin tıkanması ve iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Erken evrelerde sivilce benzeri küçük şişliklerle başlayabilirken, ilerleyen dönemlerde derin, ağrılı nodüller ve apse oluşumuna yol açabilir. Zamanla bu bölgelerde skar (yara izi) dokusu ve fistüller (cilt altında tüneller) gelişebilir. Hastalık, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve sosyal, psikolojik sorunlara neden olabilir.

Koltuk Altı İltihabının Nedenleri

Koltuk altı iltihabının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Başlıca nedenler şunlardır:

• Genetik Yatkınlık: Ailesinde HS öyküsü olan bireylerde daha sık görülür. Bazı genetik mutasyonların hastalıkla ilişkili olduğu düşünülmektedir.
• Bağışıklık Sistemi Anormallikleri: Bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi veya düzensiz çalışması, kıl köklerinde iltihaplanmaya yol açabilir.
• Hormonal Değişiklikler: Özellikle ergenlik döneminde androjen hormonlarındaki artış, HS'nin tetiklenmesinde rol oynayabilir. Kadınlarda adet dönemlerinde semptomların kötüleştiği gözlemlenmiştir.
• Obezite: Aşırı kilolu olmak, ciltte sürtünmeyi artırarak ter bezlerinin tıkanmasına ve iltihaplanmaya katkıda bulunabilir.
• Sigara Kullanımı: Sigara içen bireylerde HS riski artar; nikotinin ter bezlerini etkilediği ve iltihabı şiddetlendirdiği düşünülmektedir.
• Diğer Faktörler: Stres, sıcak ve nemli ortamlar, dar giysiler giymek ve bazı ilaçlar (lityum gibi) hastalığı tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.

Koltuk Altı İltihabının Belirtileri

HS'nin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve hafiften şiddetliye doğru ilerleyebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Koltuk altında ağrılı, kırmızı şişlikler (nodüller) veya çıban benzeri yaralar.
• İltihaplı bölgelerden irin (cerahat) akışı ve kötü koku.
• Kaşıntı, yanma hissi ve hassasiyet.
• Zamanla oluşan skar dokuları ve cilt altında tüneller (fistüller).
• Hareket kısıtlılığı veya ağrı nedeniyle günlük aktivitelerde zorlanma.

Belirtiler genellikle ataklar halinde gelir ve iyileşme dönemleriyle birlikte seyreder. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada kritik öneme sahiptir.

Koltuk Altı İltihabının Tedavisi

HS'nin kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, semptomları kontrol altına almak, atak sıklığını azaltmak ve komplikasyonları önlemek mümkündür. Tedavi, hastalığın şiddetine göre kişiselleştirilir ve genellikle aşağıdaki yöntemlerden oluşur:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo vermek, sigarayı bırakmak, dar giysilerden kaçınmak ve cilt temizliğine dikkat etmek semptomları hafifletebilir. Ilık kompres uygulamak ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
• Topikal Tedaviler: Hafif vakalarda, antibiyotikli kremler (klindamisin gibi) veya antiseptik solüsyonlar kullanılabilir. Bu, enfeksiyon riskini azaltır ve iltihabı hafifletir.
• İlaç Tedavisi: Orta ve şiddetli vakalarda, ağızdan alınan antibiyotikler (tetrasiklin, klindamisin gibi), hormonal tedaviler (doğum kontrol hapları) veya bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar (biyolojik ajanlar, adalimumab gibi) reçete edilebilir. Ağrı kesiciler de ağrıyı kontrol etmek için kullanılır.
• Cerrahi Müdahale: İlerlemiş vakalarda, apse drenajı (irin boşaltma), lezyonların çıkarılması veya fistüllerin temizlenmesi gibi cerrahi işlemler gerekebilir. Lazer tedavileri de bazı hastalarda etkili olabilmektedir.
• Psikolojik Destek: HS, depresyon ve anksiyete gibi sorunlara yol açabileceğinden, psikolojik danışmanlık almak önemlidir.

Önlemler ve İpuçları

Koltuk altı iltihabını önlemek veya semptomları hafifletmek için şu ipuçlarını uygulayabilirsiniz:

• Cildinizi temiz ve kuru tutun; terledikten sonra duş alın.
• Antibakteriyel sabunlar veya hafif temizleyiciler kullanın.
• Tıraş veya ağda gibi epilasyon yöntemlerinden kaçının; bunun yerine lazer epilasyon gibi daha az tahriş edici yöntemleri tercih edin.
• Stresi yönetmek için meditasyon veya egzersiz yapın.
• Doktorunuzun önerdiği tedavi planına sadık kalın ve düzenli takiplerinizi aksatmayın.

Sonuç

Koltuk altı iltihabı, kronik ve karmaşık bir hastalık olup, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Eğer benzer belirtileriniz varsa, bir dermatoloji uzmanına başvurarak kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmanız önerilir. Unutmayın, bu bilgiler genel niteliktedir ve profesyonel tıbbi tavsiye yerine geçmez.