Parmak kenarlarında iltihap neden oluşur ve nasıl geçer?

Parmak kenarlarında oluşan iltihap, tıpta "paronişi" veya halk arasında "dolama" olarak adlandırılır. Genellikle tırnak çevresindeki deride kızarıklık, şişlik, ağrı ve bazen irin birikmesi şeklinde kendini gösterir. İltihabın başlıca nedenleri şunlardır:

• Bakteriyel Enfeksiyonlar: En yaygın neden, özellikle Staphylococcus aureus gibi bakterilerin küçük kesikler, tırnak yeme alışkanlığı veya tırnak etlerinin koparılması sonucu deri bütünlüğünün bozulmasıyla içeri girmesidir.
• Mantar Enfeksiyonları: Özellikle kronik paronişi durumlarında, Candida türü mantarlar nemli ortamlarda (sık su teması, temizlik işleri) çoğalarak iltihaba yol açabilir.
• Travma veya Tahriş: Tırnak batması, yanlış manikür/pedikür uygulamaları, kimyasal maddelere maruz kalma veya sürtünme sonucu derinin zarar görmesi.
• Alışkanlıklar: Tırnak yeme, parmak emme veya tırnak etlerini koparma gibi davranışlar, enfeksiyon riskini artırır.
• Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Diyabet, dolaşım bozuklukları veya otoimmün hastalıklar gibi durumlar, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini azaltabilir.

İltihabın tedavisi, nedene ve şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif durumlarda evde uygulanabilecek yöntemler etkili olabilirken, ciddi enfeksiyonlarda tıbbi müdahale gerekebilir. İşte adım adım çözüm önerileri:

• Sıcak Su Banyosu: Etkilenen parmağı günde 3-4 kez, 15-20 dakika süreyle ılık suya batırmak. İltihabın yumuşamasına ve ağrının azalmasına yardımcı olur. Suya tuz veya antiseptik solüsyon eklenebilir.
• Hijyen ve Koruma: Enfeksiyonlu bölgeyi temiz tutmak ve tahrişten kaçınmak önemlidir. Elleri yıkadıktan sonra iyice kurulayın, nemli ortamlardan uzak durun.
• Antiseptik Uygulama: Reçetesiz satılan antiseptik solüsyonlar (örneğin, povidon iyot) veya antibiyotikli merhemler (neomycin, bacitracin içerenler) kullanılabilir. Bunları temizledikten sonra ince bir tabaka halinde uygulayın ve bandajla kapatın.
• Ağrı Kesiciler: İbuprofen veya parasetamol gibi ağrı kesiciler, ağrı ve inflamasyonu hafifletmek için kullanılabilir (doktor önerisiyle).
• Doktora Başvurma: İltihap 2-3 gün içinde geçmezse, şiddetli ağrı, ateş veya irin birikmesi varsa, mutlaka bir sağlık uzmanına danışın. Doktorunuz antibiyotik tedavisi (oral veya topikal) veya cerrahi drenaj (irin boşaltma) önerebilir.
• Önleyici Tedbirler: Tırnakları düz kesmek, tırnak etlerini koparmamak, eldiven kullanarak kimyasallardan korunmak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenmek, tekrarlayan enfeksiyonları önlemeye yardımcı olur.

Eğer iltihap yayılıyorsa, ateşiniz varsa veya diyabet gibi kronik bir rahatsızlığınız bulunuyorsa, kendi kendine tedavi yerine derhal bir doktora başvurmanız önerilir. Erken müdahale, ciddi komplikasyonları önleyebilir.