Kanda iltihap neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Kanda iltihap, tıbbi olarak "sepsis" veya "kan zehirlenmesi" olarak bilinen, vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği kontrolsüz ve aşırı tepki sonucu ortaya çıkan ciddi bir durumdur. Bu durum, bakteri, virüs veya mantar gibi patojenlerin kana karışması ve bağışıklık sisteminin bunlara karşı aşırı reaksiyon göstermesiyle oluşur. Erken teşhis ve tedavi edilmezse, organ yetmezliği ve ölümle sonuçlanabilir.

Kanda İltihabın Nedenleri

Kanda iltihap genellikle vücudun başka bir bölgesindeki enfeksiyonun kana yayılması sonucu oluşur. Yaygın nedenler şunlardır:

• Akciğer enfeksiyonları: Zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonları.
• İdrar yolu enfeksiyonları: Özellikle böbreklerde veya mesanede oluşan enfeksiyonlar.
• Karın içi enfeksiyonlar: Apandisit, peritonit veya bağırsak enfeksiyonları.
• Cilt enfeksiyonları: Yanıklar, yaralar veya cerrahi kesilerden kaynaklanan enfeksiyonlar.
• Kemik ve eklem enfeksiyonları: Osteomiyelit gibi durumlar.
• Bakteriyel endokardit: Kalp kapakçıklarının enfeksiyonu.
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması: Kanser tedavisi, organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar veya HIV/AIDS gibi durumlar.

Kanda İltihabın Belirtileri

Belirtiler hızla kötüleşebilir ve şunları içerebilir:

• Yüksek ateş veya anormal derecede düşük vücut sıcaklığı.
• Üşüme, titreme ve terleme.
• Hızlı kalp atışı ve nefes darlığı.
• Zihin karışıklığı veya bilinç bulanıklığı.
• Aşırı halsizlik ve bitkinlik.
• İdrar çıkışında azalma.
• Ciltte döküntü veya soluk, nemli cilt.

Kanda İltihabın Teşhisi

Teşhis için doktorlar şu yöntemleri kullanır:

• Kan testleri: Beyaz kan hücresi sayımı, C-reaktif protein (CRP) ve prokalsitonin seviyeleri.
• Kan kültürü: Enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın belirlenmesi.
• Görüntüleme testleri: Akciğer röntgeni, BT taramaları veya ultrason.
• İdrar veya balgam testleri: Enfeksiyon kaynağını bulmak için.

Kanda İltihabın Tedavisi

Tedavi, enfeksiyonun kontrol altına alınması, organ fonksiyonlarının desteklenmesi ve komplikasyonların önlenmesini amaçlar. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonlarda geniş spektrumlu antibiyotikler hemen başlanır; sonuçlara göre daraltılır.
• Antiviral veya antifungal ilaçlar: Virüs veya mantar kaynaklı enfeksiyonlarda kullanılır.
• Damar yoluyla sıvı tedavisi: Tansiyon düşüklüğünü düzeltmek ve dehidrasyonu önlemek.
• Vazopresör ilaçlar: Damar daraltıcı ilaçlarla kan basıncının yükseltilmesi.
• Oksijen tedavisi veya solunum desteği: Nefes darlığı durumunda.
• Böbrek yetmezliği durumunda diyaliz.
• Cerrahi müdahale: Enfeksiyon kaynağının (apse gibi) temizlenmesi.
• Kortikosteroidler: Şiddetli enflamasyonu azaltmak için.

İyileşme ve Önleme

Erken tedavi ile iyileşme oranları yüksektir, ancak şunlara dikkat edilmelidir:

• Enfeksiyon belirtileri ortaya çıktığında hemen doktora başvurun.
• Aşılarla korunun (grip, zatürre aşıları gibi).
• El hijyenine dikkat edin ve yaraları temiz tutun.
• Kronik hastalıkları düzenli kontrol ettirin.

Kanda iltihap ciddi bir tıbbi acil durumdur; belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.